Barmaq izləri kimi, hər bir uşağın fərqli duyğuları və psixi quruluşları var. Ailələri zaman-zaman fərqinə varmasalar da, uşaqlar öz daxilində bir çox emosional keçidlərdən keçirlər. Xüsusilə təhsil həyatında tez-tez məktəb dəyişdirmə psixologiyası ilə qarşılaşan uşaqlar, ailələrinin düşündüyündən daha güclü bir travmatik təsirin öhdəsindən gəlmək məcburiyyətində qala bilərlə

Məktəb dəyişmə Psixologiyası nədir? tehsil.media saytı olaraq sizlər üçün araşdırdıq.
Müxtəlif səbəblərdən indiki məktəbdən başqa bir məktəbə köçmək məcburiyyətində qalan uşaqların üzləşdiyi psixologiyaya məktəb dəyişmə psixologiyası deyilir.

Niyə Məktəb Psixologiyasını Dəyişdirir?
Məktəb dəyişdirmə psixologiyası bəzən şəhərin və ya ailənin işinin qəfil dəyişməsi kimi vəziyyətlərdə, bəzən boşanma kimi bütün ailəni təsir edən hadisələrdən sonra, bəzən də məktəbdə həmyaşıd zorakılığı səbəbiylə meydana gələ bilər. Bütün bunlarla yanaşı, uşaqların yeniyetməlik dövrünün gözlənildiyindən qat-qat çətin keçməsi də məktəb dəyişdirmə psixologiyasına səbəb olan amillərdən sayıla bilər.

Ətraf Mühitin Dəyişməsi
Xüsusilə məktəbi dəyişmək məcburiyyətində qalan uşaqlar yeni mühitdə hər şeyi tanımalı və anlamağa məcbur ola bilərlər. Öyrəndikləri mühitdən qopmağa məcbur olan, daha əvvəl tanımadıqları və ya az məlumatlı olduqları bir mühitə uyğunlaşmalarını sürətləndirən uşaqlar, məktəb dəyişmə psixologiyasının ən gərgin dövrünü yaşayırlar.

Dostluq Dəyişikliyi
İbtidai məktəb dəyişikliyi, orta məktəb dəyişikliyi və lisey dəyişikliyi prosesləri ayrı-ayrılıqda araşdırılsa da, hamısının ortaq cəhəti dost qrupundakı dəyişikliyin uşaqlar üzərində yaratdığı ortaq təsirdir. Bu problem xüsusilə stereotipli tələbə qrupları olan siniflərdə geniş yayılmışdır. Şagirdin yeni sinfində aydın dost qrupları varsa, məktəb dəyişən uşaq yaş qrupundan asılı olmayaraq bu qruplara daxil olmaqda çətinlik çəkə bilər. Bunda digər mühüm amil tələbələrin öz qruplarına yeni birini daxil etmək istəməmələridir. Bəzən adaptasiya prosesində olan uşaqlar bu qruplara daxil olmaq istəməyə bilərlər. Hər iki halda bunların öhdəsindən gəlmək öhdəliyi uyğunlaşma prosesində uşağın üzərinə düşür. Məktəb dəyişdirmə psixologiyası ilə mübarizə aparan uşaq bəzən bütün bunlara reaksiya olaraq “yenidən məktəbi dəyişmək istəyirəm” deyə bilər. Xüsusilə orta məktəbdə məktəb dəyişdirmə psixologiyası digər məktəb qruplarına nisbətən daha böyük travma yarada bilər.

Yeni Müəllimlər
Məktəbləri dəyişdirməklə yanaşı, uşağın yaşadığı dəyişikliklərdən biri də yeni müəllimlərlə tanış olmaqdır. Uşaqların yeni müəllimlərə alışması üçün vaxt lazım ola bilər. Xüsusilə sosial bacarıqları digər uşaqlara nisbətən zəif olan şagirdlərin fikirlərini ifadə etməkdə çətinlik çəkdikləri üçün bu mövzuda daha çox çətinlik çəkmə ehtimalı var. Uşaq təhsil həyatına yeni başlamış olsa belə, müəlliminin üslubunu və tələblərini anlamaqda çətinlik çəkə bilər. Bu məsələdə müəllim və valideynlərin ahəngdar yanaşması çox vacibdir.

Dəyişən məktəb psixologiyası nəyə səbəb ola bilər?
Məktəbin dəyişdirilməsi psixologiyası həmyaşıdların zorakılığı və ya təcavüzü kimi hadisələr, eləcə də qəfil və ya planlaşdırılan şəhər dəyişiklikləri, valideynlərin boşanması, iş dəyişikliyi və ya məktəbdə yeniyetməlik problemləri kimi faktorlar baş verdikdə baş verir.

Kurslarda uğursuzluq
Dərhal məktəbə öyrəşə bilməmək, məktəbdə sosial mühitə girə bilməmək, getsə də qəbul olunmamaq kimi narahatlıqlar adaptasiya prosesi zamanı uşağın kurs və kurs qiymətlərində özünü göstərir. Dərsi dinləməmək, dərsə qatılmamaq kimi halların tez-tez yaşandığı prosesdə akademik müvəffəqiyyətdə azalmalar müşahidə olunur.

Müəllimə öyrəşməmək
Məktəbin dəyişdirilməsi psixologiyasında müəllimə öyrəşməmək prosesi ən çox rast gəlinən hallardan biridir. Uşaqların öyrəşdikləri müəllim davranışından birdən-birə tanış olduqları başqa bir müəllim davranışına keçmək düşündüyü qədər asan deyil. Hər bir müəllimin dərs metodu və texnikası fərqlidir. Uşağın bu üsul və üsullara uyğunlaşması məktəb dəyişdirmə psixoloji prosesinə də təsir edə bilər.

Sinif yoldaşlarına alışmamaq
Məktəbdə dəyişiklik prosesi zamanı uşaq yeni bir mühitə qədəm qoyduğunu və ona tez uyğunlaşmalı olduğunu bilir. Bununla belə, hamını və hər şeyi bir anda tanımaq, anlamlandırmaq prosesi onu yorur. O, tez-tez yeni məktəb dostlarının söhbətləri və ya dialoqları ilə tanış ola bilər. Yaşadığı narahatlığa görə özünü olduğu kimi ifadə edə bilməyəcək. Ekstrovert uşaq olsa belə, bu yeni mühitdə özünə qapanmış uşaq təsiri bağışlaya bilər. Bu, sinif yoldaşlarına alışma prosesini uzadır.

Assosiativlik
Dəyişən məktəblərin psixologiyasında uyğunlaşma prosesini yaxşı idarə etmək çox vacibdir. Tanıdığı və tanıdığı mühitdən müxtəlif səbəblərdən təhsilini başqa məktəbdə davam etdirmək məcburiyyətində qalan uşaqlar çətinlik çəkə bilərlər. Uşaq yeni mühitə alışmağa çalışarkən, tənhalıq hissi onu antisosyal həyata sürükləyə bilər.

Dəyişən məktəblərin psixologiyası dərslərə təsir edirmi?
Sinif, yeni məktəb, yeni dostlar kimi dəyişən məktəblərin psixologiyasına töhfə verən proseslər təbii olaraq məktəb dərslərinə təsir edə bilər. Məktəbə ləng uyğunlaşma akademik müvəffəqiyyətə mənfi təsir etdiyi halda, düzgün uyğunlaşma prosesi uşağın dərslərinə və məktəbdəki ictimai həyatına müsbət təsir göstərir.

Dəyişən məktəblərin psixologiyasını necə həll etmək olar?
Məktəblərin dəyişdirilməsinin psixologiyası düzgün tonda, aydın və sadə yanaşma ilə, ən əsası müəllimlər və ailələrin bir-biri ilə ahəngdar işləməsi ilə həll edilə bilər.