Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri Fazil Mustafa AMEA-nın müşaviri, akademik, Əməkdar elm xadimi, Dövlət Mükafatı laureatı Yaqub Mahmudova 85 illik yubileyi münasibətilə təbrik məktubu ünvanlayıb.

“Hörmətli Yaqub müəllim,

Sizi - görkəmli elm və ictimai xadimi 85 illik yubileyinizlə bağlı təbrik edir, Sizə möhkəm can sağlığı diləyirəm!

Siz tarixşünaslıqda ilk dəfə olaraq XV‐XVII yüzillərdə Azərbaycanın Avropa ölkələri ilə geniş diplomatik ilişkilər saxladığını təsbit etmiş, müvafiq ölkələrlə danışıqlar apararaq bir çox Azərbaycan diplomatının adını üzə çıxarmısınız. 1986-1990-cı illərdə Sizin təşəbbüsünüzlə universitetin Tarix fakültəsində yeni ixtisaslar, o cümlədən “Tarixçi‐arxivşünas”, “Tarixçi‐arxeoloq”, “Tarixçi‐etnoqraf”, “Etnopsixologiya”, “Etnososiologiya” və b. ixtisasları açılıb, “Azərbaycanın maddi‐mədəniyyət tarixi”, “Dünya azərbaycanlıları: tarixi‐demoqrafiya” və b. laboratoriyalar yaradılıb, qədim türk dili və folklorunun tədrisinə başlanılıb. BDU-nun Tarix fakültəsinin (formalaşması Sizin adınızla sıx bağlı olan) “Qədim dünya və orta əsrlər tarixi” kafedrasının müdiri olaraq uzunmüddətli, səmərəli xidmət göstərmisiniz.

Siz Azərbaycan Respublikasının yeni təhsil sisteminin yaradılması işində, o cümlədən qəbul proqramlarının tərtibində və təkmilləşdirilməsində, test bankının yaradılmasında, fənlər üzrə metodiki vəsaitlərin hazırlanmasında fəal iştirak etmisiniz. 1991-1992‐ci illərdə Təhsil Konsepsiyası və Təhsil Qanununu hazırlayan ekspert‐işçi qrupuna Siz başçılıq etmisiniz. “Ata yurdu” dərsliyiniz 2003‐cü ildə Azərbaycan tarixinə aid yeni elmi baxışa və dərslik mədəniyyətində uğurlu səhifə açdığına görə “İlin dərsliyi” seçilib. Sizin baş redaktoru olduğunuz “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası” (2 cilddə, Bakı, 2004-2005) cümhuriyyət tarixinin bütün sahələrini əhatə edən ilk fundamental elmi soraq əsəridir. Həmmüəllifi olduğunuz “Qarabağ: real tarix, faktlar, sənədlər” kitabında (7 dildə) ilk dəfə olaraq Qarabağ tarixi bütöv halda - ən qədim dönəmlərdən günümüzədək təkzibolunmaz sənədlər və fotoşəkillər əsasında şərh olunub. İlk “Azərbaycan tarixi atlası”nın (Bakı, 2007) xüsusi məzmunu Sizin rəhbərliyiniz və redaktənizlə işlənilib.

Sizin rəhbərliyinizlə “Azərbaycan tarixi ilk qaynaqlarda” layihəsi gerçəkləşib və respublikamıza Türkiyə, Almaniya, Böyük Britaniya, Gürcüstan, Fransa, Hindistan, Rusiya və b. ölkələrdən on minlərlə arxiv sənədi gətirilib. Həmmüəllifi olduğunuz “Heydər Əliyev” ikicildliyi (Bakı, 2013) Ümummilli liderin dövlətçilik fəaliyyətinin akademik səviyyədə araşdırılması yolunda ilk təşəbbüsdür. Sizin həmmüəllifi olduğunuz “Azərbaycan Respublikasının tarixi” ikicildliyi (Bakı, 2016) müstəqillik dönəmi tariximizin akademik səviyyədə araşdırılması yolunda ilk təşəbbüsdür.

Sizin elmi redaktoru və naşiri olduğunuz “Azərbaycan tarixi xəritələrdə” atlası (Bakı, 2022) Azərbaycan tarixinə dair ilk fundamental atlasdır. Siz diplomatiya tarixi, itirilmiş torpaqlar və soyqırımları tarixi yönündə elmi məktəblər yaratmısınız.

1992-1993-cü illərdə Ali Attestasiya Komissiyasının sədr müavini və “Azərbaycan Ensiklopediyası” Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyinin baş direktoru vəzifələrində çalışmısınız. Siz 2004-2021-ci illərdə AMEA-nın Tarix İnstitutunun (indiki Tarix və Etnologiya İnstitutu) direktoru olaraq unudulmaz elmi və ictimai xidmətlər göstərmisiniz. Mindən çox elmi əsərin müəllifisiz. Sizin elmi rəhbərliyinizlə onlarla fəlsəfə və elmlər doktoru yetişib.

Sizin həmmüəllif və naşiri olduğunuz fundamental araşdırmalar - “Qarabağ: real tarix, faktlar, sənədlər”, “Naxçıvan: tarixi və abidələri”, “İrəvan xanlığı: Rusiya işğalı və ermənilərin Quzey Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi” adlı kitablarınız Dövlət Mükafatına layiq görülüb. 18 cildlik “Seçilmiş əsərləri”niz gün üzü görüb. Əsərləriniz bir çox xarici ölkədə (qardaş Türkiyə, Qırğızıstan, Macarıstan və Pakistanda, habelə Ukrayna, Gürcüstan, ABŞ, Almaniya, Böyük Britaniya, Güney Koreya, Rumıniya, Rusiya, Polşa, Meksika, Misir, İtaliya, İsveç və b. ölkələrdə) nəşr olunub.

Siz II-V çağırışlarda Milli Məclisin üzvü olmusunuz. Azərbaycanın və Dağıstanın Əməkdar elm xadimi fəxri adı, Azərbaycan Respublikasının “Şöhrət”, “Şərəf”, 1‐ci dərəcəli “Əmək” ordenləri və Dövlət Mükafatı ilə təltif olunmusunuz.

Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsi adından Sizi yubileyinizlə bağlı bir daha təbrik edir, ən xoş diləklərimizi yetirirəm!”