İstanbulda “Türkiyədəki Azərbaycan cəmiyyətləri” kitabının təqdimatı keçirilib. Türkiyə Cümhuriyyətinin yaranmasının 100-cü ildönümünə həsr edilən nəşrdə 1920-1991-ci illərdə azərbaycanlı mühacirlərin Türkiyədə qurduqları ictimai-mədəni təşkilatların tarixi əks etdirilib.

Bu barədə kitabın müəllifi, Azərbaycan mühacirət tarixinin tədqiqatçısı Dilqəm Əhməd müsahibəsində bildirib.

Nəşrin mühacirət dövründə Azərbaycandan Türkiyəyə köç etmək məcburiyyəti qarşısında qalan siyasətçilərimiz, yazıçılarımız, ictimai xadimlərimizin də daxil olduğu ictimai-mədəni dərnəklərin tarixini əhatə etdiyini bildirən müəllif deyib: “Türkiyədəki Azərbaycan cəmiyyətləri” kitabında 10-dan çox cəmiyyətin tarixi əks olunub. Aralarında 1920-ci illərdə qurulanlar da var. Bunlara “Azəri-Türk Gənclər Birliyi”, “Azərbaycan-Türk Tələbə Birliyi” kimi cəmiyyətlərimizi misal çəkmək olar. Burada gənclər birlikləri olduqca vacibdir. Belə ki, Türkiyədə yaşayan azərbaycanlılar, universitet tələbələri, ictimai fəaliyyəti olan gənclərimiz birləşərək bu cəmiyyətləri qurublar. Nəşrdə, eyni zamanda, bu birliklərin keçirdikləri konfranslar, nəşr etdirdikləri kitablar, xüsusilə 28 May - Müstəqillik Günü olmaqla əhəmiyyətli tarixlərimizi qeyd etmələri ilə bağlı faktlar toplanıb. Bütün bu faktlar olduqca əhəmiyyətli fotoşəkillər, dərnəklərin nizamnamələri ilə oxucuya təqdim edilib. Bildiyiniz kimi, ölkə başçısı bu il Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin banilərindən biri Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin 140 illik yubileyinin qeyd edilməsi ilə bağlı Sərəncam imzalayıb. Yubiley münasibətilə nəşrdə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə tərəfindən 1940-cı ildə qurulan Azərbaycan Mədəniyyət Dərnəyinin fəaliyyətinə xüsusi yer verilib. Bu dərnəyin ilk 25 illik fəaliyyətində keçirdiyi bütün tədbirlər, o cümlədən verdiyi 20-dən artıq konfrans günbəgün əks olunub. Onu da deyim ki, bu dərnək hələ də Ankarada fəaliyyətini davam etdirir. Qurulan bütün bu birliklərin əsas məqsədi Azərbaycanın musiqisini, mədəniyyətini təbliğ etmək, qarşılıqlı yardımlaşmaq olub. Bunların arasında ilk dəfə geniş üzə çıxartdığım Azərbaycan-Türk Musiqi Heyəti var ki, bunu şuşalı xanəndə Məşədi Məhəmməd Fərzəliyev 1920-ci illərin sonunda Türkiyədə yaradıb. Xanəndə Türkiyədə Mehmet Ferzalı olaraq tanınıb. Bu cəmiyyətimiz 1930-cu illərdə Türk heyəti ilə birlikdə Misirə səfər edərək orada konsert proqramı ilə də çıxış edib. Bununla da, biz bu birliyin geniş fəaliyyət göstərdiyinin şahidi oluruq”.

Yazıçı deyib ki, nəşrdə 1950-1960-cı, eləcə də 1980-ci illərdə qurulan dərnəklər haqqında da məlumat verilib: “Fikrimcə, bu, diaspor tariximiz baxımından olduqca əhəmiyyətli bir kitabdır. Kitabın ərsəyə gəlməsində göstərdiyi maddi dəstəyə görə Azərbaycan Diasporuna Dəstək Fonduna təşəkkür edirəm”.

Dilqəm Əhməd gələcəkdə mühacirlərimizin dünya üzrə fəaliyyəti və onların dünyanın müxtəlif ölkələrində qurduqları dərnəkləri işıq üzünə çıxarmağı planlaşdırdıqlarını deyib.