Son illər cəmiyyətdə ən çox eşitdiyimiz şikayətlərdən biri budur: “Uşaq məktəbdə dərs keçilir, amma heç nə öyrənmir. Evdə yenidən valideyn məşğul olmalıdır.” Bu, artıq tək-tək ailələrin narazılığı deyil, geniş yayılmış sistem problemidir. Bəs bu vəziyyətə səbəb nədir? Məktəb niyə öyrətmək funksiyasını itirir? Valideyn niyə müəllimin yükünü daşımaq məcburiyyətində qalır?

Kurikulum var, amma kurikulumun fəlsəfəsi yoxdur

Yeni kurikulumun tətbiqi zamanında əsas məqsəd şagirdin öz düşünmə bacarığını inkişaf etdirmək idi. Lakin bu sistem müəllimlər tərəfindən ya yanlış tətbiq olundu, ya da ümumiyyətlə anlaşılmadı. Dərs “şagird mərkəzli” görülməli olduğu halda, sadəcə “mətn oxudum – tapşırığı yazın” formulu ilə əvəzləndi. Nəticədə kurikulum öyrətmə deyil, forma kimi qaldı.

Sertifikasiya və MİQ müəllimdə arxayınlıq yaratdı

Son illər yüksək bal toplayan bəzi müəllimlərdə yanlış bir düşüncə formalaşıb:
“Mən artıq bilikliyəm, mənə heç kim söz deyə bilməz.”

Bu, çox təhlükəli yanaşmadır. Çünki müəllimlik yalnız bilik yox, ünsiyyət, empati, şagird psixologiyasını duymaq, təlim nəticəsini dərsdə formalaşdırmaq deməkdir.
Testdən yüksək nəticə göstərmək pedaqoji qabiliyyətin təsdiqi deyil.

Dərs dərsdə öyrədilmir

Bu gün bir çox ibtidai sinif müəllimləri açıq şəkildə belə deyir:

> “Mən dərsi keçdim. Evdə siz möhkəmləndirin.”



Halbuki pedaqoji metodikanın əsasında duran əsas prinsip budur:
Şagird məktəbdə öyrənir, evdə isə təkrar edir.

Əgər şagird dərsdə başa düşmürsə, bu artıq öyrətmə prosesinin uğursuzluğudur. Valideyni “müəllim roluna” salmaq isə məktəbin öz funksiyasının inkarıdır.

Vatsap qrupları müəllim-valideyn konfliktnə çevrilib

Valideynlərdən ən çox gələn şikayətlərdən biri də budur: müəllimin kobud danışığı.
Müəllim valideyni tənbeh edən tonda yazır, tələb edir, təhdid edir, tələsdirir.

Bu davranış peşə məsuliyyətsizliyindən doğur.

Müəllim:

Valideyni tərəfdaş kimi görməli,

Uşağın inkişafını onunla birlikdə izləməli,

Ünsiyyət mədəniyyətini qorumağı bacarmalıdır.


Əgər müəllim bunu etmir və düşünürsə ki, “mən deyirəm — siz etməlisiniz”, o artıq uğurlu pedaqoq deyil.

ARTİ və MÜTDA-nın yarıtmaz idarəetməsi

Təhsil sahəsində düşüncə dəyişməlidir. İllərlə kağız üzərində nəticələr göstərən reytinqli müəllim modeli yetişdirildi. Reallıqda isə nəticə sadədir:

Uşaq oxumur.

Şagird düşünmür.

Valideyn yorulur.

Müəllim məsuliyyəti üzərindən atır.


Bu nəticə ARTİ və MÜTDA-nın planlaşdırılmamış, pedaqoji təhlildən uzaq yanaşmalarının məhsuludur.

Nə etməli?

Təhsil sistemində ən təcili ehtiyac olan 3 addım:

1. Dərsin məqsədi sinifdə öyrətmək olmalıdır, ev tapşırığı isə yalnız möhkəmləndirmə rolunu daşımalıdır.


2. Müəllimlərə emosional intellekt və valideyn ünsiyyəti üzrə real təlimlər keçirilməlidir.


3. Bal və sertifikat mərkəzli qiymətləndirmə deyil, pedaqoji fəaliyyətin keyfiyyəti monitorinq olunmalıdır.

Nəticə

Uşağın təhsili nə müəllimin şəxsi ambisiyası, nə də valideynin səbr sınama meydanıdır. Təhsil əməkdaşlıq tələb edir. Bu əməkdaşlıqda müəllim yönləndirən, valideyn dəstəkləyən, məktəb isə təlimi təşkil edən tərəf olmalıdır.

Əgər dərketmə yoxdursa, bilik sadəcə kağız üzərində qalan rəqəmdir.